معین الحق

یک مبلغ در سفر تبلیغی چه باید بگوید؟ موضوع سخنش چه باشد؟ این نوشته یادگاری روزهای تنهایی مدرسه حقانی هست، روزهایی که در طبقه سوم بودم و درب حجره ام روبروی حرم حضرت معصومه سلام الله علیها باز میشد، روزهایی که لباسهامون رو      رو ی پشت بام مدرسه پهن میکردیم و هر از گاهی میدیدیم لباسهامون رو باد برده، روزهایی که جز کتاب و مطالعه و یه کلاسور و یه عبای قهوه ای دل مشغولی دیگه ای نداشتم، روزهایی که از همون طبقه سوم کل حیاط مدرسه رو دید میزدم و جز برا نماز و کلاس پایین نمیومدم. روزهای یک حجره 6-7 متری که منو و احمد با هم بودیم و در اوقات فراغت ساعتها درباره همه چیز حرف میزدیم.

چیزی که باعث شده بود این مقاله رو بنویسم سفر تبلیغی بود که به همراه عده ای از طلاب در قالب طرح همکاری حوزه و اموزش و پرورش برای تبلیغ در مدارس استان فارس عازم شیراز شدیم، در طول برنامه ، کاغذی رو به دستمون دادن و یک سری موضوعات جذاب اما کم اهمیت رو بهمون پیشنهاد کردند که تو مدارس در حول و حوش اینها صحبت کنیم، از سطح فکر کسانی که اون پیشنهادات رو داده بودند ناراحت شدم و این مقاله را نوشتم، کوتاه و گویا.

....................................................

پرواضح است که قبل از ساختن هر ساختمانی نیاز به تهیه نقشه است. و قبل از هر سفر باید از وضعیت و نقشه راه اطلاع یافت.

لاجرم ما نیز به عنوان مهندسین فرهنگی و دینی اجتماع داریم و قبل از هر عملی نیاز به برنامه و طرحی مناسب داریم. و هر طرحی، برای اینکه کارآمد باشد، باید بر اساس نیازهای واقعی باشد. هرگز ساخت یک ویلا در یک منطقه بی‌آب و علف مطلوب به نظر نمی یسد. براستی نیاز امروز یک محصل دبیرستانی چیست؟ تذکر این نکته لازم است که برخی نیازها با این که ضروری هستند، با این حال برآورده شدنش منحصر به یک مبلغ نیست؛ بلکه مدیر، معلم یا خانواده می‌توانند آن نیاز را برآورده کنند برای نیاز شناسی محصلان دبیرستان به سه مقوله‌ی آمارها، تجربه ها نظریات روانشناسی مراجعه می‌کنیم.

الف: نظریات روانشناسی: دانشمندان می‌گویند: اوایل بلوغ سنی، فرد، نحوه‌ی تفکرش عوض می‌شو و به همه چیز با یک دید فلسفی نگاه می‌کند.

دائماً از خود می‌پرسد من کیستم؟ خدا چیست؟ آیا من مجبورم یا مختار ... و در حقیقتبه طور فطری می‌خواهد جایگاه و نقش خود را در نظام هستی بیابد. آیا من خلق شده‌ام، برای خوردن و خوابیدن یا ...  بدیهی است هر جوابی که برای این سوالات بیابد، آینده‌ی وی بر اساس همان تفکرات شکل می‌گیرد.

جوان به دنبال آن است که علت برتریافراد را بیابد و حاضر نیست به سادگی سر تسلیم، مقابل فردی فرود آورد (که از آ» تعبیر به غرور جوانی هم می‌شود) لذا از علت برتری ائمه اطهار علیهم السلام  وانبیاء عظام هم سوال می‌کند و این سوالات در حقیقت، اولین هسته‌ی شخصیت وی را شکل می‌دهد. به عقیده‌ی روانشناسان ریال، جوان رد آغاز بلوغ، برخلاف قبل از آن که عاطفی بوده، حالت عقلگرا می‌یابد.

آمارها: جالب است بدانید درصد فراوانی سوالات دانش آموزان دختر که از مجموع 300 دبیرستان در یکی از استان‌های کشور در ایام محرم مطرح شده: نشان می‌دهد که سوالات احکام با 25% و اعتقادات با 5/15بیشترین درصد پرسش‌ها را دارد بوده است. نمونه ای از ان سوالات چنین است: چرا نمی‌توانیم دین خود را تغییر دهیم؟ چرا خدا یکی است؟ هدف خلقت عالم چیست؟ آیا عالم برای پیامبر و اهل بیت علیهم السلام خلق شده است؟ پس بقیه انسان‌ها چرا خلق شده‌اند؟ چرا ائمه معصوم برتر خلق شده اند و ما اینگونه خلق شدیم؟ آمارها نشان می‌دهد. که ریشه ی بسیاری از مشکلات جوانان ریشه در اعتقادات آنان دارد وبیشترین هجوم دشمن، متوجه مسائل اعتقادی است.

تجربیات: افرادی که سالیان دراز با جوانان انس دارند و عمر خود را در راه تبلیغ گذارنده اند، اذعان می‌کنند که غالب جوانان خداوند را به صورت تعبدی پذیرفته‌انأ؛ ولی این که چرا انسان در بعضی امور اختیار ندارد؟ چرا عالم خلق شده؟ و ... به صورت نطفه‌های یک انفجار، در ذهن آنان باقی می‌ماند و بعضا‌ چون می‌بینند که بیان آن‌ها مساوی است با ملامت شدن و تحقیر، از بیان سؤالاتشان صرف نظر می‌کنند وفرضاً اگر هم بپرسند، کمتر کسی می‌تواند به آن‌ها جواب بدهد.

آنچه بزرگان تبلیغ (که اسامی آن‌ها هم موجود است) به عنوان تجربه بیان کرده‌اند، چیزی نیست، جز اینکه مسائل اعتقادی مهمترین نیازهای جوان امروز است.

جمع بندی: واضح شد که مسائلی نظیر ورزش، خدمت، سیگار،‌شوخی و نشاط و ... از نیازهای جوان هست ولی:

اولاً: کسان دیگری هستند که در این امور جوان را راهنمایی می‌کنند.

ثانیاً: این نیازها در مقابل مسائل اعتقادی جزو مسائل کم اهمیت است.

هرگز فراموش نمی‌کنم توصیه‌ی یکی از بزرگان عالیقدر حوزه قبل از سفر تبلیغی ام: وقتی از ایشان سوال شد چه مسائلی را برای دبیرستانی ها مطرح کنم فرمودند: توحید نبوت امامت.

اری این سخن سزاوار تأمل فراوان است. با درست شدن بحث توحید بحث‌های معاد و عدل هم حل خواهد شد و محبت اهل بیت (علیهم السلام) آنان را از محبت‌‌های دروغنی جدا کرده و با ایجاد سنخیت در رفتار بین آنان و ائمه اطهارعلیهم السلام صفات انسانی در آنان ایجاد یا تقویت می‌شود. براستی چه چیزی برای یک جوان مهمتر از آشنایی با مکتب اهل بیت علیهم السلام و شخصیت وجودی آنان است؟ و چه انگیزه روانی بالاتر از محبت عاقلانه، می‌تواند جوان را به دین پای بند نموده و در مقابل طوفان‌های سهمگین روزگار حفظ نماید؟ پرواضح است که اعتقادات صحیح، محبت عاقلانه را ایجاد می‌کند.

توحید، نبوت و امامت اولین شعارهای مسلمین هستند چنان که در هر نماز و اذان و اقامه‌ای آنرا بیان می‌کنیم. برای جوان سخت است هر روز عملی را تعبدی یا اکراهی انجام دهد و از فلسفه ی آن آگاه نباشد.

شهید مطهری(ره) در جمله ای به این مضمون گویند: بشر همیشه به دنبال دو چیز است.

الف) رفع مشکلات ب) آگاهی و هر دوی آن‌ها محقق نمی‌شود مگر با تقوا.

روایات اذعان دارنده تقوا حاصل نمی‌شود مگر با اعتقادات صحیح بالاخره اینکه میزان پای بندی هر کس به دین به اندازه پای بندی وی به اعتقادات است و همیشه اعتقادات صحیح پاینده و استوار هستند.

.................

این مقاله در نشریه مائده مدرسه علمیه حقانی هم چاپ شده است.( پایه ششم)