توضیحی درباره دلیل دوم عدلیه در اینکه اشیاء دارای حسن و قبح هستند . ( اصول فقه علامه مظفر. بحث ملازمات عقلیه )
دلیل دوم علیه بر وجود حسن و قبح در اشیاء چنین است :
اگر حسن و قبح عقلی نداشته باشیم حسن و قبح شرعی هم نداریم / ولی حسن و قبح شرعی داریم
در نتیجه : پس حسن و قبح عقلی هم داریم
این مطلب به دو بیان تبیین شده :
نظرامام خمینی ره درباره مقدمات حکمت :
ایشان مقدمات حکمت را فقط یک مورد میدانند و ان هم در مقام بیان بودن متکلم است.
مناهج الوصول إلى علم الأصول ؛ ج2 ؛ ص325 - 327
و العمدة صرف الکلام إلى مقدّمات الحکمة، و الظاهر عدم الاحتیاج إلى شیء فی الحکم المذکور، إلاّ إحراز کون المتکلّم فی مقام بیان تمام المراد. فهاهنا دعویان:
الأولى: الاحتیاج إلى هذه المقدّمة، ( یعنی شرط اطلاق در مقام بیان بودن است ) و الثانیة: عدم الاحتیاج إلى غیرها.( یعنی عدم احتیاج به سایر مقدمات حکمت)
أمّا الأولى: فقد خالف فیها شیخنا العلاّمة- أعلى اللّه مقامه- بدعوى أنّ ظهور الإرادة فی الأصلیّة- لا التبعیّة- یکفی فی الحکم بالإطلاق.
و أنت خبیر بأنّ هذا لیس ظهورا لفظیّا مستندا إلى الوضع، بل هو لأجل حکم العقلاء: بأنّ ما جعل موضوع حکمه یکون تمامه لا بعضه، و هو لا یثبت و لا یحکم العقلاء به إلاّ بعد کون المتکلّم فی مقام بیان تمام المراد، و إلاّ فلو فرض کونه فی مقام بیان حکم آخر، أو کان بصدد الإهمال، لم یمکن إثبات کون الإرادة ظاهرة فی الأصالة، فهذه المقدّمة ممّا لا مناص منها.
و بالجملة: بعد کون معنى الإطلاق هو کون ما جعل الموضوع- مثلا- تمام الموضوع من غیر دخالة قید فی موضوعیّته للحکم، فلا یحکم العقلاء بأنّه تمام الموضوع، و لا تتمّ الحجّة العقلائیّة، إلاّ بعد کون المتکلّم فی مقام البیان، فیحتجّ العقلاء علیه: بأنّک کنت فی مقام البیان، فلو کان شیء دخیلا فی موضوعیّته له کان علیک البیان، فجعل هذا موضوعا یکشف عن تمامیّته.
و أمّا الدعوى الثانیة: فلأنّ المقدّمة الثانیة- أی انتفاء ما یوجب التعیین- لیست من المقدّمات، بل هی محقّقة محلّ البحث، فإنّه مع وجود ما یوجب التعیین سواء کان فی الکلام، أو کان بسبب الانصراف لا معنى للإطلاق،
لأنّ محطّ البحث- فی التمسّک بالإطلاق- ما إذا جعل شیء موضوعا لحکم، و شکّ فی دخالة شیء آخر فیه، فیرجع بالإطلاق، و أمّا مع ما یوجب التعیین فلا یبقى شکّ حتّى یتمسّک به.
و أمّا انتفاء القدر المتیقّن، فعلى ما ذکرنا فی معنى الإطلاق لا ریب فی عدم الاحتیاج إلیه، بل لا معنى له، لأنّ القدر المتیقّن إنّما یکون فی مورد یتردّد الأمر بین الأقلّ و الأکثر، بأن یتردّد بین تعلّق الحکم ببعض الأفراد أو جمیعها، مع أنّ الأمر فی باب الإطلاق دائر بین تعلّق الحکم بنفس الموضوع من غیر دخالة شیء آخر فیه، أو بالمقیّد، فیدور الأمر بین کون الطبیعة تمام الموضوع، أو المقیّد تمامه، فإذا کانت الطبیعة تمام الموضوع لم یکن القید دخیلا، و مع دخالته یکون الموضوع هو المقیّد بما هو مقیّد، و لا یکون ذات الموضوع محکوما و القید محکوما آخر، حتّى یکون من قبیل الأقلّ و الأکثر، و کذا لو جعل المتقیّد موضوعا و شکّ فی دخالة قید آخر لا یکون من قبیلهما، فلا یدور الأمر بین الأقلّ و الأکثر فی شیء من الموارد حتّى یعتبر انتفاء القدر المتیقّن.
بسم الله الرحمن الرحیم
و صلی الله علی محمد و اله الطاهرین و اللعن علی اعدائهم
شفیعه دو سرا ، انسیه حورا ، حضرت زهرا سلام الله علیها :
إنْ کُنتَ تَعمَلُ بِما أمَرناکَ و تَنتَهی عَمّا زَجَرناکَ عَنهُ فَأنتَ مِن شیعَتِنا و إلاّ فَلا
:اگر به آنچه تو را به آن فرمان مى دهیم عمل کنى و از آنچه برحذر مى داریم دورى کنى ، از شیعیان مایى و الاّ هرگز .
سوالات کلاسی درس اصول فقه علامه مظفر ره. بحث دلالت اقتضا و بحث تمسک به عام در شبهه مصداقیه
اجبی بالاختصارو اقل من صفحة واحدة رجاء ا :
1 . ما الفرق بین دلالة التنبیه و الاقتضاء ؟
2 . ما الفرق بین المفهوم و الدلالة السیاقیه ؟
3 . لماذا لا تسمی الدلالة الاشاره ، بالدلالة ؟
4 . فی ای فرض تکون دلالة الکنایات من قبیل دلالة التنبیه؟
5 . لماذا لا یصح التمسک بالعام فی الشبهة المصداقیه ؟
6 . هل یجوز التمسک بالعام فی الشبهات المصداقیه عند المشهور ام لا ؟ الف : نعم ب : لا
7 . اذکری مثالا لتمسک بالعام فی الشبهه المصداقیه فی الفقه مع ذکر منبعه.
بسم الله الرحمن الرحیم
و صلی الله علی محمد و اله و اللعن علی اعدائهم
شفیعه دو سرا ، انسیه حورا ،حضرت زهرا سلام الله علیها : کسی که عبادت خالص خود را به خداوند متعال تقدیم میکند (و فقط برای رضای او عمل میکند﴾ خداوند نیز بهترین مصلحت خود را بر او نازل میکند.
تحف العقول ص۹۶۰
سوالات کلاسی درس قواعد فقهیه ( قاعده لاضرر ) تا ص 112کتاب دروس تمهیدیه
1 . چرا شیخ الشریعه اصفهانی مجبور است قید " لاضرر و لاضرار " را جزو حدیث شفعه نداند؟
2 . فرق بین جمع بین روایتین و مجع مرویین چیست ؟
3 . ایا با توجه به اینکه لا ضرر نفی حکم میکند ، میتواند شفعه را با ان اثبات کرد ؟ جواب مصنف به این مساله چیست ؟
4. اصالة الحس حال چه چیزی را معین میکند ؟ ایا بر اساس ان میتوان گفت که لاضرر نزد شیخ صدوق بالوجدان متواتر بوده؟ص98
5. چگونه میتوان گفت " لاضرر " جمله خبریه باشد اما از ان نهی فهمیده شود؟ ص 100
6. دلیل شیخ الشریعه بر اینکه لاضرر جزو حدیث شفهه نیست چیست ؟ یک دلیل کافیست.
ولی امر مخیربین قصاص ودیه است در قتل عمد یا خیر؟
عنوان مساله : الثابت فی القتل العمدی القود دون الدیه: فلیس اولی المقتول مطالبة القاتل بها الا اذا رخمی بذلک و عندئذ یسقط عندالقود و تثبت الدیه و یجوز لها الترافی علی الاقل من الدیه اوعلی اکثر فها.
گفته شده که اولا و بالذات در قتل عمدی، قصاص ثابت است ولاغیر، حال اگر ولی دم و جانی هر دو راضی به دیه شدند، اجمالاً قصاص تبدیل به دیه می‌شود ولی اگر فقط ولی دم راضی به دیه باشد ولی خود جانی قبول نکند و راضی به قصاص بدون دیه باشد، ولی دم حق گرفتن دیه ندارد و همان قصاص ثابت است براین مدعی دودلیل اقامه شده:
سوال تحقیقی :
1.محقق نائینی ره در کتاب فوائد الاصول ، ثمره بحث تداخل اسباب و مسببات را چه چیزی میداند ؟
سوالات درسی :
1.در بحث تعدد شرط و اتحاد جزاء ، چگونگی تعارض بین مفهوم و منطوق را در قالب مثال توضیح دهید.
2. سیربحث در حل مشکل تعارض بین مفهوم و منطوق در موارد تعدد شرط و اتحاد جزاء را در چند جمله کوتاه – حدودا دو سه خط - بیان فرمایید.
3. مقتضای اصل لفظی ( مقتضای قاعده ) در بحث تداخل اسباب و مسببات چیست ؟
4. مقتضای اصلی عملی در تدخل اسباب و مسببات چیست ؟ چرا ؟
5. در تداخل مسببات دلیل کسانی که قائل به عدم تداخل شده اند چیست ؟
6. در چه فرضی بلاشک تداخل مسببات صحیح است ؟
