معین الحق

مقاله تبلیغی شماره یک نشریه مائده را اینجا گذاشتم. این هم مقاله شماره دو نشریه مائده :

درآمدی بر نمونه سوالات  مدارس دخترانه از مبلغان دینی:

مبلغینی که در ایام تبلیغ به مدارس آموزش و پرورش سر زده‌اند می‌دانند که در جلسات پرسش و پاسخ، دختران نوعاً‌خیلی بیشتر از دانش‌آموزان پسر سوال می‌پرسند. به راستی علت این پدیده چیست؟ آیا واقعاً آن‌ها بیشتر از پسران مطالعه دینی دارند؟ ... این مقاله، جستاری است در پرسش‌های مدارس دخترانه  روشن کردن منشاء سوالات آنان.

مسلماً بسیاری از سوالات مطرح شده، از سوی دختران مشابه همان سؤالات مدارس پسرانه، مربوط به شبهات فکری و عقیدتی  یا در راستای آشنایی با دین و احکام اسلامی است. اما می‌دانیم که زنان با مردان دو فرق عمده دارند:

اول: احساسات و عواطف در زنان، فوق العاده قوی تر از مردان است و نوعاً مردان، کلی نگر و عقل گرا و زنان، احساسی و جزئی نگر هستند.

دوم: زنان خیلی زودتر از مردان به سن بلوغ رسیده و ضمناً خیلی زودتر از مردان، شخصیتشان شکل می‌گیرد.

این دو فرق عمده می‌تواند منشاء تفاوت میان سوالات زنان با مردان از حیث کمی و کیفی باشد. اما توضیح مطلب:

بلوغ: از آنجا که زنان، خیلی سریع تر با اندام‌های جنسی خود و جنس مخالف آشنا شده و وظایف زندگی آینده خود را خیلی سریعتر درک می‌کنند. نیاز به دانستن احکام شرعی و شنایی با عقاب الهی، در صورت تخطی از دستورات شرعی و نیز آشنایی بافلسفه احکام زودتر از مردان در آن‌ها احساس می‌شود. ضمناً چیستی دین و آشنایی با مبداء و معاد و هدف از زندگی از نیازهایی است که در زنان زودتر ایجاد می‌شود. این رشد سریعتر به نوبه خود باعث پدیدار شدن سوالات بیشتر است و به طور کلی کثرت سوال مساوی است با شدت نیاز.

شدت احساسات: گفتیم که احساسات زن قوی تر از احساسات مرد است و به طور کلی، عواطف نقش مهمی در رفتارهای زن دارد. زنان موفقیت و قدرت خود را در قدرت برقراری ارتباط با دیگران و جلب نظر آنان می دانند؛ برخلاف مردان که موفقیت خود را در اجرای صحیح وظایف و موفقیت در شغل می‌دانند.

به نظر می‌رسد علاوه بر مسائل فکری و عقیدتی، منشاء بسیاری از سوالات مربوط به عقده‌ها و مشکلات روحی و خانوادگی است. که البته خود دارای اقسام گوناگون می‌باشد که میتوان آنها را در موضوعات ذیل دسته بندی کرد:

درد دل: مثلا دانش اموز دختر می پرسد : «چرا پدرها و مادرها اصلاً‌فرزندانشان را درک نمی‌کنند؟» به احتمال زیاد هدف سوال کننده ، چیزی جز درد و دل با مبلغ نیست.

ایجاد ارتباط با مبلغ: «شما چند سال درس خوانده اید؟». «من دوست دارم نماز خوان شوم: لطفاً برایم دعا کنید»، «بحثتان عالی بود» هدف پرسشگر ایجاد ارتباط و آشنایی با شماست.

ابزار خشم و عصبانیت: «این چه مملکتی است که این همه هرزه دارد؟» «چرا معتادها را جمع نمی‌کنند» چه بسا هدف سوال کننده گرفتن جواب نباشد بلکه فقط ابراز خشم و نارضایتی است. و در این گونه موارد، مبلغ باید با صبر و حوصله به طور صحیح و منطقی برخوردکند.

ابراز ندامت و پشیمانی: «من خیلی گناه کرده ام، حالا چه کنم؟» احتمالا تنها چیزی که مد نظر پرسشگر نبوده. گرفتن جواب است ؛ زیرا او خود بهتر از هر کسی می‌داند که راه توبه باز است. هدف او ابراز ندامت و خالی کردن اضطراب درونی ناشی از گناه خود است: که مبلغ در این گونه موارد باید با بیان جملاتی چند درباره رحت واسعه الهی و استغفار او را برای توبه و امیدوار بودن به خداوند آماده کند.

بیان مشکلات زندگی: «همیشه با بردارم دعوا دارم، چه کنم؟» احتمالا هدف پرسشگر پیدا کردن راه حل است.

طعنه به سایر حضار جلسه: «چرا بعضی از داختران این قدر بی‌دین هستند؟» «چرا بعضی ها خود را اینقدر بالا می‌گیرند» ممکن است هدف پرسشگر این باشد که با مطرح کردن چنین سوالی، به بعضی از هم کلاسی‌های خود طعنه بزند و از این طریق و به طور ناشناس اعتراض خود را به آنان اعلام کند.

نکته‌ها:

نکته اول: چنین نیست که مدارس پسرانه از سوالاتی که منشاء روحی دارند خالی باشد؛ ولی شدت آن خیلی کمتر از مدارس دخترانه است.

نکته دوم: این سوالات فقط به عنوان نمونه بود، ضمن اینکه چه بسا برخی از این سوالات در تحت چند عنوان واقع شود.

نکته سوم: در جلسات پرسش و پاسخ سوالات زیادی جمع می‌شود که با توجه به ضیق وقت چنین جلساتی مبلغ باید سعی کند به هر سوالی به طور خلاصه جواب بدهد.

نکته چهارم: به اعتقاد نگارنده به نظر می‌رسد مدارس دخترانه به مباحث ترسناک مثل عذاب قبر، قیامت و ... علاقه وافر دارند. از آنجا که زنان روحیه حساسی دارند، باید توجه داشت که طرح مباحث خیلی ترسناک ممکن است تبعاتی به همراه داشته باشد. دیده شده است که پس از طرح مباحثی راجع به قیامت، شخص تصمیم به خودکشی گرفته و یا دچار بی‌خوابی شده. چنین مباحثی علاوه بر اینکه کیفیت دقیق آن‌ها معلوم نیست ، بهتر است طرح آن در حد انذار باشد نه بیشتر.

و الحمد لله رب العالمین  زمستان 1386 قـــم

++++

با اندکی تصرف.